Za pomysł projektu ustawy o stowarzyszeniach lokatorów i miejskim rzeczniku praw lokatorów i spółdzielców odpowiadają prawnik Piotr Paduszyński, senator Artur Dunin (KO) oraz łódzki radny Krzysztof Makowski (KO).
Z udostępnionych przez twórców projektu ustawy informacji wynika, że nowe prawa lokatorów miałyby utrudnić pracę tzw. czyścicielom kamienic i ułatwić kontakt między właścicielem nieruchomości a lokatorami.
>>> Eleganckie i ciekawe kolekcje mebli znajdziesz na Abra Meble
Wśród głównych założeń projektu znajduje się zapis mówiący, że właściciel, który próbuje sprzedać np. kamienicę, musi o tym fakcie poinformować lokatorów. A ci uzyskają automatycznie prawo do pierwokupu budynku.
Zdaniem autorów projektu ma to usprawnić dialog i wyrównywać szanse między obiema stronami. Lokatorzy uprzedzani zawczasu o chęci sprzedaży kamienicy mieliby szansę samodzielnie kupić budynek. Gdyby jednak zrezygnowali, zostałby im czas na przeprowadzenie wyprowadzki w spokoju. Dzięki temu uniknięto by wielu nerwów i nieporozumień. Granie w otwarte karty między właścicielem i lokatorami miałoby zlikwidować konieczność korzystania z mniej oficjalnych sposobów pozbycia się lokatorów.
To nie koniec. W projekcie jest zawarta również możliwość tworzenia stowarzyszeń lokatorskich. Miałoby to ułatwić np. prowadzenie postępowań w sądach. Obecnie każdą sprawę lokatorską dotyczącą roszczeń tego samego rodzaju oraz prowadzoną z tej samej podstawy prawnej przeprowadza się oddzielnie. Wprowadzenie stowarzyszeń umożliwiłoby prowadzenie ich łącznie.
Ponadto w prowadzeniu wszystkich spraw na linii właściciel - stowarzyszenie lokatorów miałby pomagać uchwalony przez gminy Rzecznik Praw Lokatorów i Spółdzielców.
Swoje zdanie nt. projektu wyraził Zastępca RPO Stanisław Trociuk. Podkreślił, że cenna jest także inicjatywa stworzenia ustawowej możliwości powołania przez radę gminy Rzecznika Praw Lokatorów i Spółdzielców. RPO ma jednak więcej uwag.
- Poważne wątpliwości budzą zapisy przyznające stowarzyszeniu prawo pierwokupu nieruchomości (udziału) przy sprzedaży przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego oraz prawo nabycia nieruchomości (udziału) w przypadku zwrotu nieruchomości prywatnej, zarządzanej przez jednostkę samorządową - pisze w opinii Stanisław Trociuk.
- Uzasadnione wątpliwości - z punktu widzenia konstytucyjnej ochrony prawa własności - budzi przyznanie stowarzyszeniu lokatorów prawa pierwokupu nieruchomości zbywanej przez Skarb Państwa lub gminę czy też prawa nabycia nieruchomości prywatnej, dotychczas zarządzanej przez gminę - dodaje.
W uproszczeniu: RPO uważa, że zaproponowane przepisy dają i tak już szerokie prawa lokatorom zwłaszcza w kontekście mieszkań komunalnych.
Projekt ustawy trafił do Senatu.
