Zgodnie z zapisami dyrektywy, państwa członkowskie będą zobowiązane do obniżenia zużycia energii w budynkach mieszkalnych o 16 proc. do 2030 r. i o 20-22 proc. do 2035 r. W przypadku budynków użyteczności publicznej, takich jak firmy, szpitale, szkoły czy urzędy, renowacji powinno zostać poddanych 16 proc. obiektów w najgorszym stanie do 2030 r. oraz 26 proc. do 2033 r. Kraje UE będą miały swobodę w wyborze metod osiągnięcia tych celów, a także możliwość zwolnienia niektórych budynków, np. zabytkowych czy domów wakacyjnych, z obowiązku poprawy efektywności energetycznej.
Dyrektywa przewiduje utworzenie punktów kompleksowego doradztwa w zakresie renowacji oraz ułatwienia w pozyskiwaniu dofinansowania, co ma uczynić modernizację budynków bardziej przystępną cenowo i wykonalną dla obywateli UE. Jak zaznacza rzecznik Komisji Europejskiej Tim McPhie, nowe regulacje pozwolą Europejczykom zmniejszyć rachunki za energię oraz poprawić ich stan zdrowia i jakość życia. Ponadto, dyrektywa ma zwiększyć niezależność energetyczną Europy poprzez ograniczenie wykorzystania importowanych paliw kopalnych.
Nowa dyrektywa zakłada, że od stycznia 2028 r. nowo powstałe budynki użyteczności publicznej będą musiały być całkowicie niezależne od paliw kopalnych. Dwa lata później wymóg ten rozszerzony zostanie na wszystkie nowe budynki. W rezultacie, tradycyjne sposoby ogrzewania, jak piece opałowe, będą sukcesywnie zastępowane instalacjami opartymi na zielonej energii, w tym energii słonecznej. Tempo i zakres tych zmian uwzględniać będzie specyficzne uwarunkowania poszczególnych państw członkowskich. Ponadto, już od stycznia 2025 r. kraje UE nie będą mogły udzielać dotacji na montaż kotłów zasilanych paliwami kopalnymi.
Zdaniem unijnych urzędników, wprowadzenie nowych regulacji przyczyni się do znacznego zwiększenia liczby renowacji budynków w całej UE oraz pomoże w walce z ubóstwem energetycznym. Szacunki wskazują, że budynki odpowiedzialne są za blisko 40 proc. całkowitego zużycia energii we Wspólnocie, w tym za ponad połowę zużycia gazu i 35 proc. emisji gazów cieplarnianych. Jednocześnie, aż jedna trzecia unijnych budynków ma obecnie ponad pół wieku, a prawie trzy czwarte z nich charakteryzuje się niską efektywnością energetyczną. Tymczasem, zaledwie 1 proc. tych obiektów poddawany jest co roku pracom modernizacyjnym - podaje WNP.pl.
Problem modernizacji mieszkań jest istotny w kontekście luki mieszkaniowej. Problem niedoboru mieszkań dotyka wiele państw europejskich. Wśród głównych przyczyn wymienia się niewystarczające inwestycje w budownictwo, wzrost cen nieruchomości, zmiany demograficzne i urbanizację. Skutkiem jest ograniczony dostęp do tanich i dostępnych lokali, szczególnie dla osób o niższych dochodach.
Aby zmniejszyć lukę mieszkaniową, konieczne jest zwiększenie podaży mieszkań, zwłaszcza w segmencie społecznym i komunalnym. Ważną rolę odgrywają tu programy rządowe i samorządowe, oferujące dopłaty, ulgi podatkowe i preferencyjne kredyty zarówno dla indywidualnych nabywców, jak i deweloperów. Istotne jest także uelastycznienie przepisów budowlanych, usprawnienie procesu inwestycyjnego i współpraca sektora publicznego z prywatnym.
Dobrym przykładem jest tu Wiedeń, gdzie około 60 proc. mieszkańców korzysta z mieszkań komunalnych lub subsydiowanych. Stolica Austrii konsekwentnie inwestuje w budownictwo społeczne, a jednocześnie dba o zróżnicowaną strukturę społeczną osiedli. Takie rozwiązania, dostosowane do lokalnych uwarunkowań, mogą stanowić inspirację dla innych państw zmagających się z problemem niedoboru mieszkań