Zgodnie z projektem, rady gmin otrzymają wyłączne uprawnienia do zatwierdzania taryf za wodę i ścieki. Procedura będzie rozpoczynać się od wniosku przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego, który trafi do władz lokalnych. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta dokona formalnej weryfikacji dokumentów pod kątem zgodności z przepisami, a następnie przedstawi rekomendacje radzie gminy.
Rafał Jaśkowski, dyrektor Biura Komunikacji w Ministerstwie Infrastruktury, wyjaśnia, że zmiana ma pomóc przedsiębiorstwom wodociągowo-kanalizacyjnym, które obecnie nie mogą elastycznie reagować na rosnące koszty działalności ze względu na brak zgody Wód Polskich na modyfikację taryf.
Wody Polskie nie zostaną zlikwidowane, ale zmieni się zakres ich działania. Instytucja zachowa możliwość interwencji w przypadku podwyżek przekraczających 15 proc. Jak tłumaczy Rafał Jaśkowski, przy mniejszych zmianach cen regulator będzie pełnił funkcję doradczą dla gmin, natomiast przy znaczących podwyżkach będzie mógł je zablokować, jeśli uzna je za nieuzasadnione.
Konfederacja Lewiatan sprzeciwia się przekazaniu gminom kompetencji do zatwierdzania taryf. Organizacja argumentuje, że może to negatywnie wpłynąć na sytuację finansową przedsiębiorstw i doprowadzić do wzrostu cen dla niektórych odbiorców. Szczególne wątpliwości budzi propozycja wprowadzenia taryfy progresywnej, gdzie stawki rosłyby wraz ze zwiększeniem zużycia wody. Piotr Mazurek, ekspert Konfederacji Lewiatan, określa to rozwiązanie jako niejasne.
W Polsce siecią kanalizacyjną odprowadzono blisko 1000 hektometrów sześciennych ścieków z gospodarstw domowych (miliard litrów). Z tej liczby 857,9 hektometrów sześciennych pochodziło z miast, a 138,8 z obszarów wiejskich. Na koniec 2022 roku w Polsce funkcjonowało 2460,1 tys. przydomowych systemów odprowadzania ścieków. Zdecydowaną większość - 86 proc. - stanowiły zbiorniki bezodpływowe, których było 2115,8 tys. Pozostałe 14 proc. to przydomowe oczyszczalnie ścieków w liczbie 344,2 tys.
Gospodarstwa domowe zużywają blisko 1300 hektometrów sześciennych wody. Przeciętne zużycie wody na mieszkańca wzrosło o 0,3 metra sześciennego.
