Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - jak wyjaśnia Robert Nogacki (Kancelaria Prawna Skarbiec), cytowany przez agencję Newseria, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części, udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawa wieczystego użytkowania gruntów przed upływem pięciu lat od nabycia, sprzedający będzie zobowiązany do uiszczenia podatku dochodowego, o ile zbycie nie miało miejsca w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Z kolei, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 tej samej ustawy, istnieje możliwość zwolnienia z opodatkowania w sytuacji, gdy uzyskane środki z odpłatnego zbycia zostały przeznaczone na własne cele mieszkaniowe w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym dokonano zbycia. Interpretacja przepisów wskazuje, że aby skorzystać z tego zwolnienia, konieczne jest najpierw zbycie "starej" nieruchomości, pobranie zapłaty, a następnie wykorzystanie uzyskanych środków na finansowanie "nowej" nieruchomości. Inaczej mówiąc, ulga nie przysługuje, jeśli te kroki nie są wykonane w odpowiedniej kolejności - podkreśla autor analizy.
Podobna sytuacja - podkreśla autor analizy - miała miejsce w przypadku obcokrajowca, który w 2018 roku zdecydował się na zakup nowego mieszkania. Zawarł z deweloperem przedwstępną umowę nabycia i uiszczył stosowną cenę, dokonując ostatniej wpłaty 31 października 2018 roku. Następnie, niemal rok później, 20 sierpnia 2019 roku, podpisał przedwstępną umowę sprzedaży swojego dotychczasowego mieszkania, nabytego w 2014 roku, czyli przed upływem pięciu lat, o których mówi art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Definitywną umowę przenoszącą własność zawarł 6 września 2019 roku, a cztery tygodnie później stał się właścicielem nowego mieszkania. Z uwagi na to, że suma środków przeznaczonych na zakup nowego mieszkania i przeprowadzkę przewyższyła dochód uzyskany ze sprzedaży poprzedniego lokalu, obcokrajowiec był przekonany, że nie będzie zobowiązany do uiszczenia podatku dochodowego.
Jednak Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie podzielił tego stanowiska. W interpretacji z lutego 2021 roku uznał, że podatnik sfinansował zakup i remont nowego mieszkania ze środków, które nie pochodziły ze sprzedaży jego poprzedniego lokum, ponieważ otrzymał te środki w późniejszym terminie. W rezultacie nie kwalifikuje się do skorzystania ze zwolnienia z podatku dochodowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 - czytamy w opracowaniu.
W wyroku z 3 sierpnia 2021 r., sygn. akt I SA/Gd 531/21, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku potwierdził, że w kontekście zastosowania ulgi mieszkaniowej, podatnik zachował chronologię zdarzeń, najpierw zbywając swoje mieszkanie, a dopiero miesiąc później nabywając własność nowego lokalu. Sąd uznał, że nabycie nowego mieszkania służyło realizacji osobistych potrzeb mieszkaniowych podatnika.
Jak pisze ekspert Skarbiec, w opinii sądu, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej dokonał błędnej interpretacji art. 21 ust. 1 pkt 131 w związku z art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), gdzie ten ostatni przepis określa, co może zostać uznane za wydatek na cele mieszkaniowe. Sąd podkreślił, że dla skorzystania z ulgi mieszkaniowej, ustawa wymaga jedynie, aby dochód uzyskany ze zbycia jednego mieszkania został wydatkowany w przewidzianym terminie na określone cele mieszkaniowe. Nie ma jednak konieczności, aby całość środków została spożytkowana po ostatecznym przeniesieniu własności na nabywcę. Sąd wyraźnie stwierdził, że nie jest wymagana konkretna chronologia zdarzeń, czyli najpierw sprzedaż dotychczas posiadanej nieruchomości, a dopiero potem poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania.