Od momentu zakończenia programu Bezpieczny Kredyt 2 proc. w styczniu ubiegłego roku, nie uruchomiono nowego systemu wsparcia w formie bezpośrednich dopłat do kredytów mieszkaniowych, podobnego do planowanego, lecz ostatecznie odwołanego programu Pierwsze Klucze.
Główną formą wsparcia pozostaje program Mieszkanie bez wkładu własnego, określany również mianem Rodzinnego Kredytu Mieszkaniowego. Ta inicjatywa, wprowadzona w ramach Polskiego Ładu, będzie funkcjonować do końca 2030 roku. Jej podstawowym założeniem jest ułatwienie dostępu do kredytu hipotecznego poprzez państwową gwarancję wkładu własnego, co umożliwia sfinansowanie nawet całej wartości nieruchomości kredytem.
Mechanizm programu rozwiązuje problem konieczności posiadania znacznego wkładu własnego, który często uniemożliwia uzyskanie finansowania, mimo posiadania odpowiedniej zdolności kredytowej. Bank Gospodarstwa Krajowego gwarantuje do 20 proc. wartości nieruchomości, maksymalnie do 100 tysięcy złotych, co eliminuje lub znacząco redukuje wymóg wnoszenia własnych środków przez kredytobiorcę.
Program obejmuje zarówno rynek pierwotny, jak i wtórny, a także budowę domów jednorodzinnych. Gwarancja BGK jest udzielana na okres minimum 15 lat, a kredyt musi być spłacany w ratach annuitetowych. Istotnym elementem jest limit ceny za metr kwadratowy nieruchomości, który zależy od lokalizacji i rodzaju rynku. W 2025 roku w Warszawie limit dla rynku pierwotnego wynosi około 12-13 tysięcy złotych za metr kwadratowy, podczas gdy w mniejszych miastach, takich jak Łódź, jest to około 9-10 tysięcy złotych za metr kwadratowy. Limity te są aktualizowane kwartalnie przez BGK.
Beneficjent musi być osobą pełnoletnią, która nie posiada prawa własności innego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w Polsce lub za granicą. Wyjątek stanowią rodziny z co najmniej dwojgiem dzieci, które mogą skorzystać z programu, nawet jeśli posiadają inną nieruchomość. Wymogiem jest jednak odpowiedni metraż tego mieszkania. W przypadku rodzin z dwojgiem dzieci nie może być ono większe niż 50 metrów kwadratowych, dla rodzin z trojgiem dzieci nie większe niż 75 metrów kwadratowych, a dla rodzin z czworgiem dzieci nie większe niż 90 metrów kwadratowych. Jeśli dzieci jest piecioro lub więcej, limit metrażowy nie obowiązuje.
Wymagane jest polskie obywatelstwo lub status rezydenta podatkowego w Polsce, a także brak negatywnej historii kredytowej w BIK. Kredytobiorcami mogą być single, pary, małżeństwa lub rodziny z dziećmi. Nie ma górnego limitu wieku, ale banki oceniają zdolność kredytową, co może ograniczać dostęp dla osób starszych.
W 2025 roku wnioski o kredyt w ramach programu składa się w bankach partnerskich współpracujących z BGK, takich jak Alior Bank, Santander, PKO BP czy mBank. Proces rozpoczyna się od oceny zdolności kredytowej, podczas której bank sprawdza dochody, wydatki i historię kredytową. Następnie należy wybrać nieruchomość, która musi spełniać limity cenowe i być przeznaczona na cele mieszkaniowe. Po złożeniu wniosku wraz z dokumentami, takimi jak zaświadczenie o dochodach, akt małżeństwa oraz umowa przedwstępna zakupu, bank wnioskuje do BGK o gwarancję, co trwa zwykle kilka dni. Po pozytywnej decyzji następuje podpisanie umowy i uruchomienie kredytu.
Cały proces może trwać od jednego do trzech miesięcy, w zależności od banku. Warto pamiętać, że program nie oferuje dopłat do rat, a jedynie ułatwia uzyskanie kredytu. Oprocentowanie jest rynkowe, zależne od WIBOR lub innych wskaźników. Przykładowo, przy zakupie mieszkania za 400 tysięcy złotych, gdzie bank wymaga 20 proc. wkładu, BGK może zagwarantować tę kwotę, umożliwiając sfinansowanie całej ceny kredytem. To znacząco obniża barierę wejścia na rynek nieruchomości, jednak beneficjent musi wykazać się wystarczającą zdolnością kredytową.
Program Bezpieczny Kredyt 2 proc., który umożliwiał zakup pierwszego mieszkania z dopłatami do rat przez 10 lat, zakończył przyjmowanie nowych wniosków 2 stycznia 2024 roku, po wyczerpaniu limitu budżetowego wynoszącego 941 milionów złotych na 2024 rok. W ciągu pół roku od startu programu w lipcu 2023 roku złożono ponad 100 tysięcy wniosków, co pokazuje jego ogromną popularność. Po jego zakończeniu nie wprowadzono bezpośredniego następcy, który oferowałby podobne dopłaty do rat kredytów mieszkaniowych.
Zapowiadany program Pierwsze Klucze, który miał być częścią szerszej strategii Klucz do Mieszkania i zastąpić Bezpieczny Kredyt 2 proc., został oficjalnie anulowany w sierpniu 2025 roku. Program ten miał wspierać zakup mieszkań na rynku wtórnym oraz budowę domów jednorodzinnych, oferując dopłaty do rat i obniżone oprocentowanie do 1,5 proc. Planowano, że obejmie osoby w wieku 25-35 lat, z limitami dochodowymi, na przykład 6,5 tysiąca złotych netto dla singla, i cenowymi na poziomie 10-11 tysięcy złotych za metr kwadratowy. Jednak z powodu braku konkretnych decyzji politycznych, niejasnych warunków i krytyki za potencjalny wpływ na wzrost cen nieruchomości, rząd zrezygnował z jego realizacji.
Środki przeznaczone na Pierwsze Klucze zostały przekierowane na rozwój budownictwa społecznego i komunalnego, co ma wspierać samorządy w budowie tanich mieszkań na wynajem. Brak nowej formy dopłat do kredytów hipotecznych oznacza, że osoby planujące zakup mieszkania w 2025 roku muszą polegać na innych formach wsparcia, takich jak Mieszkanie bez wkładu własnego lub Konto Mieszkaniowe.
Dla osób, które nie są jeszcze gotowe na zakup mieszkania, ale chcą systematycznie gromadzić środki na ten cel, rząd wprowadził Konto Mieszkaniowe w ramach programu Pierwsze Mieszkanie. Ta forma wsparcia, dostępna od 2023 roku i kontynuowana w 2025 roku, jest skierowana do osób w wieku od 20 do 45 lat, które nie posiadają własnego mieszkania ani domu jednorodzinnego. Celem Konta Mieszkaniowego jest zachęcanie do regularnego oszczędzania na zakup nieruchomości lub remont odziedziczonego lokalu, z dodatkowymi benefitami w postaci premii mieszkaniowej od państwa.
