Zgromadzenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM) podjęło we wtorek decyzję o przekazaniu dotacji jedenastu gminom uczestniczącym w projekcie poprawy efektywności energetycznej budynków komunalnych. Łączna wartość wsparcia wynosi około 3 miliony złotych i pokryje dodatkowy wkład własny samorządów do projektu realizowanego w ramach programu European Local Energy Assistance (ELENA).
W inicjatywie bierze udział łącznie 16 gmin z obszaru Metropolii, które planują działania modernizacyjne w 141 wielorodzinnych budynkach komunalnych. Wśród uczestników projektu znalazły się: Będzin, Bieruń, Bytom, Czeladź, Chorzów, Katowice, Piekary Śląskie, Pyskowice, Radzionków, Rudziniec, Siewierz, Sośnicowice, Świerklaniec, Tarnowskie Góry, Tychy, Wojkowice i Zbrosławice.
Projekt ma na celu przygotowanie kompleksowej dokumentacji technicznej, która będzie podstawą do ubiegania się o zewnętrzne finansowanie inwestycji termomodernizacyjnych planowanych od 2027 roku. Całkowity koszt realizacji projektu ELENA oszacowano na około 9,7 miliona złotych, przy czym gminy mogą uzyskać do 90 proc. dofinansowania z instrumentu Horyzont 2020 za pośrednictwem Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
Gminy uczestniczące w projekcie otrzymają wszechstronne wsparcie doradcze oraz pomoc w przygotowaniu niezbędnych opracowań technicznych. Metropolia zapewni również pomoc przy opracowaniu wniosków o dofinansowanie ze źródeł zewnętrznych na realizację przyszłych inwestycji termomodernizacyjnych.
GZM pełni funkcję głównego koordynatora programu i lidera konsorcjum, integrując mniejsze projekty gminne w większe przedsięwzięcie, co umożliwia uzyskanie wsparcia technicznego z programu ELENA. Zadaniem gmin jako beneficjentów końcowych jest natomiast zobowiązanie do przeprowadzenia termomodernizacji zadeklarowanych budynków.
Całkowitą wartość inwestycji, które zostaną zrealizowane przez docelowych beneficjentów w obszarze efektywności energetycznej w budynkach wielomieszkaniowych, oszacowano na co najmniej 30 milionów euro. W perspektywie trzech lat wartość tych inwestycji wyniesie około 130 milionów złotych.
Udział w programie ELENA stanowi jedno z licznych działań podejmowanych przez Metropolię w celu ograniczenia niskiej emisji, której źródłem są budynki i domy mieszkalne. W 2021 roku GZM zainicjowała również realizację rządowo-samorządowego programu Stop Smog.
Program ten ma na celu wsparcie właścicieli budynków jednorodzinnych o niskich dochodach, którzy nie mogą samodzielnie sfinansować zmiany nieefektywnych systemów ogrzewania oraz przeprowadzić niezbędnych prac termomodernizacyjnych. W ramach programu zaplanowano 210 przedsięwzięć niskoemisyjnych w 11 gminach.
Podczas wtorkowego zgromadzenia GZM zadecydowano o przekazaniu 10 gminom uczestniczącym w programie Stop Smog łącznie około 289 tysięcy złotych dotacji na zabezpieczenie części wkładu własnego do programu.
W styczniu bieżącego roku nastąpiły istotne zmiany w zasadach programu: wydłużono okres realizacji o rok, do 26 października 2026 roku, zniesiono kryteria majątkowe dla beneficjentów oraz zwiększono kwotę dofinansowania, podnosząc jednocześnie udział dofinansowania z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z 70 proc. do 90 proc.
Całkowita wartość przedsięwzięć realizowanych w ramach programu Stop Smog wynosi obecnie 20,5 miliona złotych, z czego 18,1 miliona złotych stanowi współfinansowanie z Funduszu Termomodernizacji i Remontów. Metropolia odpowiada za koordynację projektu z gminami oraz zlecenie robót budowlanych związanych z poprawą efektywności energetycznej.
Podczas wtorkowego posiedzenia zgromadzenie GZM zdecydowało także o przeznaczeniu ponad 600 tysięcy złotych z budżetu Metropolii na inne działania związane z poprawą efektywności energetycznej w pięciu gminach: Bieruniu, Chorzowie, Czeladzi, Siewierzu oraz Tychach.