Odwrócona hipoteka, czyli umowa polegająca na przeniesieniu prawa własności nieruchomości na instytucję finansową w zamian za rentę i gwarancję dożywotniego zamieszkania, zyskuje na popularności wśród polskich seniorów. Dane pochodzą z najnowszego raportu Związku Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce (ZPF) zatytułowanego "Rynek odwróconej hipoteki w modelu sprzedażowym", w którym uczestniczyły fundusze hipoteczne zrzeszone w ZPF.
W 2024 roku fundusze hipoteczne wypłaciły swoim klientom renty dożywotnie o łącznej wartości 6,99 miliona złotych, co oznacza wzrost o 46,5 procent w porównaniu do roku poprzedniego. Skumulowana wartość wszystkich wypłat od 2010 roku przekroczyła już 41,2 miliona złotych, co świadczy o systematycznym rozwoju tego segmentu rynku.
Statystyczny klient funduszu hipotecznego to osoba w wieku 75-80 lat, ze średnią wieku wynoszącą w 2024 roku 76,7 lat. W zamian za comiesięczne świadczenia pieniężne, seniorzy przekazują instytucjom finansowym swoje nieruchomości. Średni metraż mieszkania będącego w zarządzaniu funduszy hipotecznych wyniósł w 2024 roku 51,4 metrów kwadratowych, a jego średnia wartość osiągnęła poziom 468,9 tysięcy złotych.
Łączna wartość wszystkich nieruchomości zarządzanych przez fundusze hipoteczne na koniec 2024 roku wyniosła 189 milionów złotych, co oznacza wzrost o 19,2 procent w porównaniu do roku poprzedniego.
Agnieszka Kozioł, dyrektor Departamentu Raportów i Analiz ZPF, wyjaśnia, że wysokość świadczenia otrzymywanego przez seniora zależy od wielu czynników, w tym przede wszystkim od wieku beneficjenta oraz wartości nieruchomości. Średnia miesięczna wypłata z tytułu renty dożywotniej wyniosła w 2024 roku około 40 procent średniej emerytury wypłacanej przez ZUS. Biorąc pod uwagę średnią długość życia Polaków, można założyć, że obecni klienci funduszy hipotecznych będą otrzymywać wypłaty średnio przez około 11 lat.
Analiza geograficzna przeprowadzona przez ZPF pokazuje, że największa liczba nieruchomości zarządzanych przez fundusze hipoteczne znajduje się w województwie mazowieckim. Na drugim miejscu plasuje się województwo pomorskie, a trzecie miejsce ex aequo zajmują województwa dolnośląskie i śląskie.
Umowy o rentę dożywotnią stanowią dla seniorów sposób na uzyskanie dodatkowego źródła dochodów na emeryturze. Według badania consumer finance, realizowanego wspólnie przez ZPF oraz Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej (IRG SGH), zaledwie 17,2 procent Polaków deklaruje, że oszczędza pieniądze z myślą o przyszłej emeryturze.
Skłonność do odkładania środków na jesień życia jest niższa niż w przypadku innych celów oszczędnościowych. Polacy częściej oszczędzają na wypoczynek (37,4 procent), remont domu lub mieszkania (29,5 procent), drobne dobra trwałe (21 procent) czy samochód (19,9 procent).
Warto jednak zauważyć, że na przestrzeni lat emerytura jako cel oszczędzania zyskała na znaczeniu. Jeszcze dziesięć lat temu odkładanie dodatkowych środków na emeryturę deklarowało zaledwie 4,4 procent Polaków, a w 2008 roku było to tylko 2,5 procent badanych.
