Publiczne akademiki w Polsce oferują miejsca dla niewielkiego odsetka studentów, przy czym dostępność jest bardzo zróżnicowana regionalnie – od zaledwie 5 proc. w Warszawie do 15 proc. w innych ośrodkach akademickich. Większość tych placówek jest przestarzała i nie spełnia współczesnych standardów, a dostęp do nich ograniczają restrykcyjne kryteria przydziału.
Prywatny rynek wynajmu mieszkań również nie zaspokaja potrzeb studentów, szczególnie tych z zagranicy, którzy napotykają dodatkowe bariery w poszukiwaniu zakwaterowania. W roku akademickim 2023/2024 w Polsce studiowało 107 000 studentów zagranicznych, stanowiących 8,6 proc. całej społeczności akademickiej.
Prognozy wskazują, że do 2030 roku liczba studentów w Polsce osiągnie 1,4 miliona, co dodatkowo zwiększy zapotrzebowanie na miejsca w akademikach. Obecnie na rynku funkcjonuje zaledwie 13 000 miejsc w prywatnych akademikach, a kolejne 11 800 jest w fazie realizacji.
Porównania międzynarodowe pokazują skalę problemu – w Polsce na 100 studentów zagranicznych przypada tylko 13 miejsc w akademikach, podczas gdy w Wielkiej Brytanii wskaźnik ten wynosi 75, a w Hiszpanii 47.
Warszawa, będąca największym ośrodkiem akademickim w Polsce z 260 000 studentów i 76 uczelniami, zmaga się z najpoważniejszym niedoborem miejsc w akademikach. Według ekspertów JLL, stolica zajmuje czwarte miejsce w Europie pod względem deficytu mieszkań studenckich.
Ten niedobór skłania operatorów PBSA do intensyfikacji działań inwestycyjnych zarówno w Warszawie, jak i w innych głównych miastach akademickich Polski. Mimo rozpoczęcia budowy kilku nowych inwestycji w 2024 roku, skala problemu pozostaje ogromna – aby pokryć obecny deficyt, konieczne byłoby stworzenie ponad 400 000 nowych miejsc.
Patrick Pospiech, Director, Living Investments w JLL, zwraca uwagę na trudną sytuację na rynku wynajmu w dużych miastach studenckich. „W dużych miastach studenckich popyt na zakwaterowanie sprawił, że rynek wynajmu prywatnego stał się bardzo konkurencyjny i drogi. Wielu studentów preferuje specjalnie zbudowane akademiki, jednak dostępnych miejsc jest zdecydowanie za mało. Akademiki należące do uniwersytetów mogą pomieścić jedynie do 10 proc. studentów, a uwzględniając prywatne domy studenckie, liczba ta wzrasta tylko marginalnie" – podkreśla Pospiech.
Prywatne akademiki stanowią coraz bardziej atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnego najmu mieszkań. Analiza przeprowadzona przez JLL wykazała, że w Warszawie wybór akademika zamiast kawalerki w ramach prywatnego najmu instytucjonalnego (PRS) pozwala studentowi zaoszczędzić około 825 złotych miesięcznie. Różnica cenowa waha się od 5 proc. we Wrocławiu do nawet 28 proc. w Warszawie.
Z perspektywy inwestorów warto zauważyć, że średnie czynsze za metr kwadratowy w PBSA są wyższe niż w PRS o około 40 złotych w sześciu największych miastach Polski. Wynika to głównie z mniejszych metraży jednostek oraz dostępu do dedykowanych udogodnień, takich jak siłownie, strefy relaksu czy pokoje do nauki. Pomimo wyższych stawek, poziom obłożenia prywatnych akademików utrzymuje się na poziomie powyżej 95 proc., co świadczy o silnym popycie.
Polski rynek akademików wchodzi w fazę dojrzałości, co potwierdza rosnąca aktywność inwestorów. W 2024 roku zaobserwowano wzrost inwestycji w sektorze living, w tym w PBSA. W największych ośrodkach akademickich realizowane są nowe projekty, choć skala wyzwania związanego z deficytem miejsc pozostaje znacząca.
Polska, dzięki relatywnie łagodnym regulacjom rynku najmu, pozostaje jednym z bardziej atrakcyjnych rynków dla zagranicznych inwestorów instytucjonalnych. Z raportu JLL wynika, że inwestycje w sektorze PBSA w Europie wykazują jedną z najwyższych stóp zwrotu.
Krystyna Pietruszyńska, Director, Living Investments w JLL, wskazuje na konkretne przykłady nowych inwestycji. „W 2024 roku w Warszawie i Poznaniu uruchomiono dwa instytucjonalne projekty PBSA. Dodatkowo, w budowie jest kilka kolejnych projektów, takich jak Wenedów Solida & Xior w Warszawie, Puławska 1AM & Solida w Warszawie, Racławicka Zeitraum w Krakowie oraz Polonez 2 Student Depot w Poznaniu. Biorąc pod uwagę rosnącą liczbę studentów w Polsce, zarówno polskich, jak i zagranicznych, oraz niedobór miejsc w akademikach, rynek ten będzie przyciągał coraz większe zainteresowanie inwestorów w nadchodzących latach" – dodaje Pietruszyńska.
Eksperci JLL podkreślają, że przyszłość polskiego rynku akademików będzie zależała od kilku kluczowych czynników, w tym dalszego wzrostu liczby studentów zagranicznych oraz zwiększenia inwestycji w nowe projekty PBSA. Istotne znaczenie będzie miał również prawdopodobny dalszy wzrost stawek czynszowych, które mimo dynamicznych wzrostów w ostatnich latach, wciąż pozostają niższe niż w Europie Zachodniej. Dla długoterminowego bezpieczeństwa inwestycji kluczowe znaczenie ma też stabilność makroekonomiczna i regulacyjna - podaje Bank.pl.
