Polskie Koleje Państwowe SA poinformowały w poniedziałek o wyborze wykonawcy nowego dworca w Częstochowie. Spółka Texom z Krakowa zaoferowała kwotę znacznie niższą od pierwotnie szacowanej wartości zamówienia, która wynosiła 136,7 milionów złotych bez podatku VAT. Jak podkreślają przedstawiciele PKP SA, cena stanowiła jedyne kryterium wyboru wykonawcy. Część środków na realizację tej inwestycji będzie pochodzić z funduszy Unii Europejskiej.
Krakowska firma została wybrana spośród czternastu złożonych ofert, co świadczy o dużym zainteresowaniu przetargiem. Równolegle rozstrzygnięto także przetarg na inżyniera kontraktu – funkcję tę powierzono lokalnej firmie Primex z Częstochowy, co może sprzyjać lepszej współpracy z miejscowymi podmiotami podczas realizacji inwestycji.
Projekt zakłada stworzenie nowoczesnego kompleksu składającego się z dwóch głównych obiektów – dworca kolejowego oraz terminalu autobusowego. Całość ma stanowić integralną część węzła intermodalnego, umożliwiającego pasażerom korzystanie w jednym miejscu z transportu dalekobieżnego, regionalnego oraz miejskiego. Według przedstawicieli zarządu PKP SA, potrzeba budowy nowego dworca wynika między innymi ze statystyk Urzędu Transportu Kolejowego, które wskazują, że w 2023 roku ze stacji Częstochowa skorzystało 3,69 miliona pasażerów, czyli o 300 tysięcy więcej niż w roku poprzednim.
Koncepcja architektoniczna nowego dworca została wyłoniona w konkursie rozstrzygniętym przez PKP SA pięć lat temu. Spośród 23 zgłoszonych prac największe uznanie sądu konkursowego zdobyła ta przygotowana przez zespół pracowni Top Projekt Marek Wawrzyniak z Rybnika oraz paryskich biur And Studio i Studio Antonini. Przedstawiciele PKP SA podkreślali w grudniu 2019 roku, że realizacja tej koncepcji umożliwi utworzenie centrum przesiadkowego w rejonie dworca również dla pasażerów miejskich linii autobusowych oraz dalekobieżnych i lokalnych linii PKS.
Projekt budowlany, na podstawie którego realizowana będzie inwestycja, powstał w 2021 roku. Jest on sygnowany przez Top Projekt jako lidera konsorcjum, And Studio i Studio Antonini jako partnerów, a także rybnicką spółkę Bauren w roli podwykonawcy. Projekt bazuje na zwycięskiej koncepcji z 2019 roku, która zakłada budowę pasażu nad peronami, wspartego z dwóch stron przeszklonymi miejscami obsługi, oraz budowę węzła przesiadkowego po zachodniej stronie nowego dworca.
Węzeł przesiadkowy ma powstać jako przedłużenie zachodniej części dworcowego pasażu. Wzdłuż tego budynku, od strony torów kolejowych, zaplanowano 14 stanowisk autobusowych, z wjazdem i wyjazdem prowadzącym od istniejącego Ronda Konstytucji oraz rondem do nawracania po północnej stronie węzła. Po wschodniej stronie nowego dworca zaprojektowano między innymi wieżę zegarową, która nawiązuje do zlokalizowanego tam dawnego dworca Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.
Przebudowa dworca Częstochowa Główna początkowo była przewidziana w Programie Inwestycji Dworcowych PKP SA na lata 2016-2023, jednak realizację opóźniły różne kwestie proceduralne. Jednym z problemów było postępowanie o wpis dotychczasowego postmodernistycznego dworca, zaprojektowanego przez Ryszarda Frankowicza i otwartego w 1996 roku, do rejestru zabytków. Postępowanie to zostało ostatecznie umorzone w kwietniu ubiegłego roku. W listopadzie 2024 roku Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej umieściło inwestycję na liście projektów zidentyfikowanych do finansowania z programu unijnego FEnIKS 2021-2027.
Równolegle z kolejową inwestycją, samorząd Częstochowy planuje przebudowę Placu Rady Europy przed głównym dworcem. Projekt ten, o wartości niemal 46 milionów złotych, otrzymał wsparcie w wysokości blisko 36 milionów złotych z programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego. W ramach przebudowy na placu ma pojawić się więcej zieleni, a nawierzchnia zostanie wymieniona.
W poprzednich latach miasto Częstochowa prowadziło działania mające na celu uporządkowanie struktury własnościowej gruntów w rejonie głównego dworca kolejowego, między innymi poprzez zamianę działek. Obecnie do PKP SA należy na przykład teren dawnego dworca autobusowego PKS, który jest oddalony od dworca kolejowego o około 200 metrów.
Warto dodać, że częstochowski dworzec był jednym z sześciu obiektów w województwie śląskim objętych Programem Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023. W regionie tym, gdzie znajduje się blisko 40 czynnych dworców kolejowych, modernizacje objęły również obiekty w Czechowicach-Dziedzicach, Dąbrowie Górniczej, Dąbrowie Górniczej Gołonogu, Raciborzu oraz Sosnowcu Maczkach.