Według danych GUS na koniec 2020 roku liczba osób w wieku 60 lat i więcej wyniosła 9,8 mln. Oznacza to, że odsetek osób starszych w populacji Polski osiągnął poziom 25,6 proc. Zgodnie z prognozami liczba ludności w tym przedziale wiekowym i więcej w Polsce w roku 2030 ma wzrosnąć do poziomu 10,8 mln, a w 2050 r. wyniesie 13,7 mln. Osoby te będą stanowiły około 40 proc. ogółu ludności Polski. Nic zatem dziwnego, że konieczne jest zapewnienie mieszkań dostosowanych do wymagań seniorów i stopnia ich sprawności.
Jeśli mieszkanie ma zbyt duży metraż przez co nakłady pracy na jego obsługę i koszt użytkowania stają się coraz większe, warto rozważyć jego zamianę na mniejsze. Zdaniem Mateusza Marcinkowskiego, z KODO Projekty i Realizacje Wnętrz, dobrym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest współpraca z pracownią projektową. Ekspert poleca, aby podjąć ją jeszcze zanim kupimy konkretne lokum, gdyż rola projektantów nie ogranicza się wyłącznie do urządzenia gotowych wnętrz. Służą oni także doradztwem już na etapie wyboru nieruchomości, uwzględniając potrzeby i kluczowe aspekty służące bezpieczeństwu oraz komfortowi życia seniora.
Zwracają uwagę m.in. na takie kwestie, jak lokalizacja, piętro, infrastruktura w postaci windy, przestrzeń wspólna, szerokość korytarzy, powierzchnia pomieszczeń czy możliwość poszerzenia stolarki drzwiowej. Często aranżacja mieszkania dla seniora wymaga wprowadzenia projektu zmian lokatorskich, które ustalane są z deweloperem jeszcze na etapie budowy. Dotyczy to m.in. zaplanowania ciągów komunikacyjnych we wnętrzach, przesunięcia ścian, poszerzenia holu.
Oczywiście również podczas remontu mieszkania dobrze jest skonsultować swoje oczekiwania i możliwości przeprowadzenia różnych udogodnień z doświadczonymi fachowcami.
Swobodne i bezpieczne poruszanie się
Aby umożliwić seniorom swobodne i bezpieczne poruszanie się po mieszkaniu należy m.in. zwrócić uwagę na poniższe kwestie.
- Wejścia do pomieszczeń – powinny mieć odpowiednią szerokość. Dzięki temu można będzie bez kłopotu przejechać przez nie wózkiem. Z tego też względu zaleca się montaż wewnętrznych drzwi przesuwnych lub składanych. Inna, choć znacznie droższa opcja, to drzwi z automatycznym napędem. Mogą się one otwierać na kilka sposobów – za pomocą pilota, przycisku na ścianie lub czujników (w tym ostatnim rozwiązaniu drzwi otwierają się samoczynnie, gdy „zauważą” zbliżającą się osobę).
- Drzwi balkonowe lub tarasowe – jeśli przewidywana jest wymiana stolarki okiennej, warto zamówić drzwi balkonowe lub tarasowe z obniżoną wysokością (do 2 cm) lub tzw. bezprogowe, czyli z progiem zlicowanym z powierzchnią posadzki.
- Antypoślizgowa posadzka – płytki podłogowe antypoślizgowe mają symbol R i cyfrę od 9 do 13. W łazience, kuchni i holu zazwyczaj wystarczy ułożyć płytki o klasie R9. Jednak zdaniem niektórych fachowców, antypoślizgowość płytek ułożonych w strefach mokrych łazienki, zwłaszcza w kabinie bez brodzika, powinna być nieco wyższa – na przykład R10. Antypoślizgowość zwiększają reliefy, czyli wypukłe wzory znajdujące się na całej powierzchni płytek ceramicznych. Na niektórych płytkach antypoślizgowych podobną funkcję ochronną spełnia ryflowanie, czyli technika „wycinania rowków” w płytkach, które blokują stopę i zapobiegają niebezpiecznym poślizgnięciom.
- Odpowiedni dobór oświetlenia oraz barw – to nie tylko kwestia estetyki i komfortu przebywania w pomieszczeniu. Liczy się przede wszystkim bezpieczeństwo i funkcjonalność mieszkańca – wyjaśnia Mateusz Marcinkowski. Istotne jest wyraźne doświetlenie stref aktywności, np. łazienki, blatu roboczego w kuchni. W ciągach komunikacyjnych możemy zamontować dodatkowe przypodłogowe punkty świetlne z czujnikiem ruchu. Intensywniejszymi kolorami akcentujemy z kolei newralgiczne miejsca, takie jak np. narożniki.
Przy okazji zwracamy uwagę, aby właśnie ze względów bezpieczeństwa wybierać meble z zaokrąglonymi narożnikami.
Poza bezpieczeństwem kluczową kwestią podczas aranżacji mieszkania jest zapewnienie seniorom samodzielności podczas wykonywania codziennych czynności.
- Łazienka. Zdecydowana większość fachowców poleca montaż prysznica zamiast wanny, choć na rynku znajdziemy też specjalne modele wanien z drzwiczkami (dość droga opcja). W trakcie kąpieli są one zamknięte, a otwiera się je, gdy cała woda spłynie. Pod prysznicem przyda się składane, wiszące siedzisko z antypoślizgową powierzchnią. Z kolei do wanny można wstawić odpowiednie krzesełko.
Jeśli chodzi o armaturę to pod prysznicem świetnie się sprawdza bateria termostatyczna. Dzięki temu nie ma obawy, że ze słuchawki natrysku lub wylewki popłynie zbyt gorąca lub zbyt zimna woda. Natomiast przy umywalce można zastosować baterie bezdotykowe lub z wydłużonym uchwytem.
W łazience seniora nie można zapomnieć o różnego rodzaju uchwytach, umieszczonych przy prysznicu, umywalce i sedesie.
- Kuchnia. Pomieszczenie to powinno się znaleźć się blisko wejścia, dzięki czemu seniorzy nie będą zmuszeni do noszenia zakupów przez całe mieszkanie.
Najlepiej też unikać montażu szafek ponad blatem roboczym. A jeśli są konieczne, powinny być zainstalowane tak, aby była możliwość zmiany wysokości zawieszenia. Umożliwi to dostęp do nich osobom, które poruszają się na wózku inwalidzkim.
Poza tym bardziej bezpieczna w użytkowaniu przez seniora będzie samoczynnie wyłączająca się płyta indukcyjna niż kuchenka gazowa. Wówczas nie tylko ryzyko poparzenia jest mniejsze, ale nie ma też problemu z tym, czy gaz został zakręcony lub czy się nie ulatnia.
Dzięki intuicyjnym w obsłudze rozwiązaniom typu smart osoby starsze mogą bez podejmowania wysiłku wyłączyć światło, opuścić rolety czy zmienić temperaturę ogrzewania. To duży komfort i udogodnienie. Sprawdzonym i niezwykle funkcjonalnym rozwiązaniem są także elektroniczne systemy monitorujące, np. czujniki dymu, tlenku węgla, czy zamki elektryczne – sterowane z poziomu aplikacji. Umożliwi to członkom rodziny sprawowanie opieki nad osobą starszą nawet zdalnie - podpowiada ekspert z pracowni KODO.
Zdjęcie główne: CDC/unsplach.com