Nagroda Pritzkera dla Richarda Rogersa

Nagrodę Rogers odbierze razem z czekiem na 100 tys. dolarów 4 czerwca w Londynie. Jak napisano w uzasadnieniu nagrody, budynek Centre Pompidou otwarty w 1977 r. "przekształcił to, co do tej pory było elitarnymi pomnikami w miejsce masowej wymiany społecznej i kulturalnej, ściśle wpisane w samo serce miasta".

Renzo Piano, włoski architekt, równieśnik Rogersa i współautor budynku otrzymał Pritzkera w 1998 r. Był już najwyższy czas, by to samo wyróżnienie przyznać Rogersowi, którego udział w budynku był nie mniejszy.

Rogers ma na swoim koncie osiągnięcia równie ciekawe i "ikoniczne" co Piano. Należy do nich choćby Millennium Dome w dzielnicy Greenwich w Londynie. Zamówiona przez premiera Blaira, wzniesiona w 1999 r. "kopuła tysiąclecia" to do tej pory największa kopuła na świecie, choć tymczasowa - trwałość jej dachu obliczona jest na 25 lat. Ma w najszerszym miejscu 365 metrów długości, konstrukcję podtrzymuje 12 masztów. Jest symbolem nowego tysiąclecia, ale i ekonomicznego boomu, który Londyn przeżywa na przełomie tysiącleci.

Richard Rogers urodził się we Florencji, mieszka w Londynie. Studiował architekturę w USA, następnie w Wielkiej Brytanii tworzył zespół m.in. z Normanem Fosterem, od 1971 r. z Renzem Piano. Po wzniesieniu Centrum Pompidou, które zrewolucjonizowało myślenie o muzeach na świecie, rozstał się z włoskim architektem i założył Richard Rogers Partnership w Londynie, które firmuje do tej pory jego projekty.

W 2006 r. otrzymał Złotego Lwa 10. Międzynarodowego Biennale Architektury w Wenecji za osiągnięcia całego życia.

Centre Pompidou było jego pierwszym dużym przedsięwzięciem. Kiedy w 1971 r. razem z Renzem Piano wygrał konkurs, miał 37 lat. Na czym polega rewolucja Centre Pompidou? Na totalnym, awangardowym z ducha odcięciu się od architektury otoczenia. W konstrukcji przypominającej budynek fabryczny albo powiększone do gigantycznych rozmiarów narzędzie użytku domowego nie ma nic, co by nawiązywało do otaczającej architektury starego Paryża.

Centrum Pompidou stanęło pośrodku zabytkowej - i zburzonej w części, by zrobić mu miejsce - architektury dzielnic Marais i handlowych Hal. Widoczne z zewnątrz i od wewnątrz instalacje techniczne, ruchome schody wyrzucone na fasadę budynku i schowane w przezroczystej tubie, otwartość i przezroczystość przestrzeni, elastyczność podziałów, oszałamiające widoki, które otwierają się z górnych pięter budynku - to wszystko sprawiło, że w niedługim czasie budynek stał się hitem, przebojem, atrakcją turystyczną, choć początkowo budził oburzenie.

Richard Rogers wykorzystał podobne innowacyjne motywy w swojej następnej, już samodzielnej pracy - siedzibie banku Lloyds w Londynie zbudowanej w latach 1978-86. To także budynek wywrócony podszewką na lewą stronę: wszystkie schody, windy, instalacja elektryczna i hydrauliczna znajdują się na zewnątrz w oplatających budynek tubach, rurach i wężach. Dzięki temu w środku powstała niezaburzona niczym przestrzeń, którą można dowolnie dzielić - zapowiedź dzisiejszych elastycznych "open space'ów".

Ten budynek - którego estetyka wynika z funkcji - świetnie ilustruje filozofię jego architektury. W budynkach Rogersa wielkie przeszklone powierzchnie, które tak się nam podobają, mają przede wszystkim dostarczać do wnętrza światło i ciepło, co - bardzo praktycznie - redukuje koszty utrzymania budynku. Podobno parlament Walijski w Cardiff (2006) na kosztach utrzymania oszczędza dwukrotnie. A przy tym jest piękny: położony na portowym nabrzeżu, jego szklana fasada koresponduje z pobliską wodą, wygięty "biologicznie" dach nawiązuje formą do modernizmu.

Do ekologicznych budowli Rogersa należy siedziba DaimlerChryslera w Berlinie przy placu Poczdamskim, w której światło słoneczne dociera do każdego kąta, a nadwyżki energii są magazynowane latem i zużywane zimą do ogrzewania. Metalowe rury konstrukcyjne zaś służą również do przewodzenia ciepła w budynku.

Richard Rogers nie widzi sprzeczności między ekologią a typowo metropolitalną zabudową. Jest także autorem wieżowców. Należy do tej czołówki światowych architektów, którzy zabudowują dzisiaj tereny po zniszczeniu wież World Trade Center w zamachu terrorystycznym. W konkursie na zagospodarowanie tego miejsca zwyciężyła koncepcja symbolicznego pięcia się w górę. Rogers jest autorem projektu jednej z pięciu wież - numer 3 - która ma stanąć w tym miejscu.