Polskie prawo dotyczące cmentarzy i pochówku jest w całości oparte na Ustawie z 1959 roku. Zapisy z niej pochodzące nie współgrają ze zmianami dotyczącymi obrządku pogrzebowego. Rządzący zapowiadają nową ustawę, ale póki co, obowiązujące przepisy bardzo ograniczają możliwość zakładania nowych nekropolii.
Według najnowszych danych GUS (z 2016 roku) cmentarzy w Polsce jest ok. 15,5 tys., w tym tylko 1880 to cmentarze komunalne. Zdecydowana większość to nekropolie wyznaniowe, głównie katolickie. Problem polega na tym, że miejsce na nich się kończy, co wpływa na ceny pochówku. Cena za miejsce pod grób pojedynczy wynosi ok. 1000 zł, do nawet kilku tysięcy w zależności od lokalizacji nekropolii.
Gdyby cmentarzy przybyło, problem wysokich cen z pewnością nieco by się rozwiązał, ale niestety założenie nowego cmentarza (tak samo, jak zamknięcie nieużywanego) nie jest takie proste. Zadanie to leży jedynie po stronie samorządów oraz grup wyznaniowych, ponieważ tylko te dwa twory prawne mogą zakładać cmentarze, bądź je powiększać. Prywatne cmentarze nie są w Polsce legalne.
Samorząd może założyć cmentarz, ale wcale nie jest to proste. Cmentarz może powstać jedynie w miejscu wyznaczonym w planie zagospodarowania przestrzennego, uchwalonym przez radę gminy. Zasady i tryb nabywania gruntów pod cmentarze określa ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 115, poz. 741).
To nie koniec. Taki grunt musi spełnić szereg wymagań budowlanych:
- cmentarz musi się znajdować na obrzeżach miasta bądź wsi
- grunt musi spełniać normy zawartości węglanu wapnia oraz poziomu kwasowości
- musi być oddalony o 150 metrów od zabudowań mieszkalnych, produkcyjnych itp.
- teren cmentarza powinien znajdować się na wzniesieniu
- znajdować się przynajmniej dwa i pół metra w głąb gruntu
- teren cmentarza w planie zagospodarowania przestrzennego musi być zapisany jako teren zielony o założeniu parkowym
Ponadto, nowo powstające cmentarze w jak najmniejszym stopniu muszą wpływać na okoliczną zabudowę. Stąd wymagania dotyczące lokalizacji i odległości do zabudowań mieszkalnych. Według przepisów cmentarz powinien być położony na specyficznym gruncie. Najlepiej by znajdował się na wzniesieniu, co ułatwia odprowadzanie wód opadowych, a podłoże powinno ułatwiać przesiąkanie (stąd wymagania dotyczące składu).
Zdjęcie główne: Albert Górniak / wikia commons CC BY-SA 3.0