W Polsce rozpoczyna się decydująca faza walki z zanieczyszczeniem powietrza. Od początku 2026 roku w kolejnych województwach zaczną obowiązywać rygorystyczne przepisy zakazujące używania przestarzałych pieców węglowych i na drewno. Dla tysięcy właścicieli domów jednorodzinnych oznacza to konieczność pilnej wymiany systemów grzewczych.
Ignorowanie nowych regulacji będzie się wiązało z poważnymi konsekwencjami finansowymi. Osoby, które nie dostosują się do przepisów, mogą otrzymać wielokrotne kary pieniężne. System sankcji został skonstruowany w sposób, który ma skutecznie zniechęcać do dalszego używania nieekologicznych źródeł ciepła.
Eliminacja najbardziej emisyjnych systemów grzewczych odbywa się na podstawie regionalnych uchwał antysmogowych. W województwie podkarpackim od 1 stycznia 2026 roku wejdzie w życie całkowity zakaz palenia w piecach bezklasowych. Mieszkańcy województwa łódzkiego będą musieli wyposażyć wszystkie piece i kominki zainstalowane przed majem 2018 roku w specjalne urządzenia filtrujące.
Województwo śląskie, które od lat boryka się z największym problemem zanieczyszczenia powietrza, wyznaczyło koniec 2025 roku jako ostateczny termin na wymianę wszystkich pozaklasowych kotłów eksploatowanych od 2013 do 2017 roku. W lipcu 2026 roku bardziej restrykcyjne przepisy wejdą w życie w województwie świętokrzyskim. Tam wprowadzony zostanie obowiązek podłączenia do sieci gazowej lub ciepłowniczej w miejscach, gdzie jest to technicznie możliwe.
Województwo lubelskie dało swoim mieszkańcom czas do końca 2026 roku na wymianę kotłów klasy 3. i 4. Każde województwo ustala własny harmonogram i zakres obowiązków, ale cel pozostaje ten sam - całkowite wyeliminowanie najbardziej szkodliwych dla środowiska źródeł ogrzewania.
Po wejściu w życie nowych przepisów, straże miejskie i gminne zintensyfikują kontrole przestrzegania uchwał antysmogowych. Funkcjonariusze podczas kontroli mogą nałożyć mandat w wysokości do 500 zł za używanie zakazanego pieca. To jednak dopiero początek możliwych sankcji finansowych.
W sytuacji, gdy właściciel nieruchomości uporczywie łamie przepisy, sprawa może trafić do sądu. Sąd ma prawo nałożyć grzywnę w wysokości do 5 tys. zł. Istotne jest to, że kara nie ma charakteru jednorazowego - każde kolejne rozpalenie w nielegalnym piecu traktowane jest jako odrębne wykroczenie i może skutkować nałożeniem kolejnej grzywny.
Właściciele nieruchomości stojący przed koniecznością modernizacji systemu grzewczego mogą skorzystać z rządowego programu Czyste Powietrze. Program skierowany jest do właścicieli i współwłaścicieli domów jednorodzinnych. Dotacje można przeznaczyć na wymianę starego pieca na nowoczesne źródło ciepła, takie jak pompa ciepła czy kocioł gazowy. Środki można również wykorzystać na kompleksową termomodernizację budynku.
Zbliżające się terminy i perspektywa wysokich, powtarzalnych kar finansowych stanowią dla właścicieli przestarzałych kotłów silną motywację do podjęcia decyzji o modernizacji. Dostępne wsparcie finansowe ma ułatwić ten proces i przyspieszyć wymianę nieekologicznych źródeł ciepła w całym kraju.