Świadomi nadchodzących zmian właściciele działek już teraz podejmują kroki zaradcze. Składają wnioski o warunki zabudowy zgodnie z obecnymi przepisami, aby zachować możliwość wykorzystania swoich nieruchomości w przyszłości. Jest to szczególnie istotne, ponieważ nowe regulacje mogą wykluczyć opcję zabudowy na niektórych terenach.
Adwokat Maciej Górski z kancelarii GPLF, cytowany przez Onet, zwraca uwagę na istotny problem prawny. Według niego obecne przepisy pozwalają na uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, jednak nowe plany ogólne mogą tę możliwość całkowicie zlikwidować - podaje serwis.
Radca prawny Michał Gliński z kancelarii Wardyński i Wspólnicy wskazuje na potrzebę wprowadzenia mechanizmów odszkodowawczych. Jego zdaniem właściciele działek, które zostaną wyłączone spod zabudowy, powinni mieć możliwość dochodzenia roszczeń wobec gminy. Odnosi się przy tym do artykułu 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, który obecnie umożliwia żądanie odszkodowania w przypadku, gdy plan miejscowy istotnie ogranicza możliwość korzystania z nieruchomości.
Piotr Szulc, radca prawny z Kancelarii Radcy Prawnego Piotr Szulc, zwraca uwagę w rozmowie z prawo.pl na istotną zmianę. Warunki zabudowy uzyskane przed reformą zachowają bezterminową ważność, natomiast od 2026 roku nowe decyzje będą obowiązywać tylko przez pięć lat.
Eksperci prawni podkreślają potencjalną niezgodność nowych regulacji z Konstytucją RP. Maciej Górski zaznacza, że znowelizowana ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie tylko nie przewiduje odszkodowań za ograniczenie możliwości zabudowy, ale wręcz wyklucza taką możliwość. Sytuacja ta może naruszać konstytucyjne prawo własności.
Znowelizowana w poprzednim roku ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym zobowiązuje wszystkie samorządy do przygotowania planów ogólnych do końca 2025 roku. Termin ten jest powiązany z koniecznością rozliczenia środków z Krajowego Planu Odbudowy w połowie 2026 roku.
Nowe regulacje obejmą wszystkie gminy w Polsce, włącznie z tymi posiadającymi aktualne plany zagospodarowania. Samorządy otrzymają możliwość, ale nie obowiązek, wyznaczenia obszarów pod zabudowę. Brak takiego wyznaczenia będzie skutkował wstrzymaniem nowej zabudowy do czasu przyjęcia planów.
Fot. David McBee