Po zakończeniu amortyzacji ulepszenie budynku nie pozwala na zmianę stawki

"Zasady amortyzacji, między innymi budynków, zezwalają podatnikom na wybór metody amortyzacji, ale w określonych przepisami ramach. Rozpoczęcie amortyzacji budynku według stawki amortyzacyjnej ustalonej indywidualnie powoduje, że stawka ta nie może ulec zmianie. Stawka indywidualna stanowi integralną część metody amortyzacji, która nie może ulec zmianie ani w trakcie amortyzacji (także w przypadku ulepszenia środka trwałego) ani też po jej zakończeniu.Po ulepszeniu środka trwałego podatnik ma prawo jedynie do kontynuowania amortyzacji według dotychczasowej metody, a nie rozpoczynania jej od nowa. Do takiej konkluzji doszedł Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 lipca 2015 r. (II FSK 1392/13)."

Kosztami uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16 (art. 15 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Stosownie do art. 16h ust. 2a ww. ustawy podatnicy, z zastrzeżeniem art. 16l i 16ł, dokonują wyboru jednej z metod amortyzacji określonych w art. 16i-16k dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji; wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego.

Przepis art. 16i w ust. 1 ww. ustawy stanowi, że odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, z zastrzeżeniem art. 16j-16ł, dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych i zasad, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1; zaś w ust. 5, że podatnicy mogą obniżać podane w wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

Art. 16j ust. 1 pkt 4 ustawy stanowi, że podatnicy, z zastrzeżeniem art. 16l, mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż - dla budynków (lokali) niemieszkalnych, dla których stawka amortyzacyjna z wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5% - 40 lat pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej przez podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat.

Inwestycje w środku trwałym, nawet te dokonane po zakończeniu jego amortyzacji, gdy doprowadziły do zwiększenia wartości początkowej środka trwałego, dają jedynie uprawnienie do kontynuowania amortyzacji w tym zakresie. Nie może być zatem w tym wypadku mowy o nowej wartości początkowej, gdyż otwierałoby to drogę do nieuprawnionego powtórnego dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Amortyzacja może być kontynuowana w tym wypadku jedynie w zakresie zwiększonej wartości początkowej środka trwałego. Amortyzacja, jeżeli dotyczy tego samego środka trwałego, wpisanego do ewidencji środków trwałych, a uprawnienie do jej kontynuowania wynika ze zdarzeń powodujących wzrost wartości początkowej, na skutek poczynionych nakładów "aktualizuje się" i podlega kontynuacji. Nie można zatem przyjąć że w tym przypadku doszło do "pełnego zamortyzowania danego środka trwałego". W konsekwencji, wobec jednoznacznego brzmienia art. 16h ust. 2 in fine ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatnik nie jest uprawniony do zmiany metody amortyzacji.

Minister Finansów w ww. sprawie uznał że skoro spółka wybrała indywidualną metodę amortyzacji, ta metoda musi być stosowana, aż do momentu zamortyzowania budynku. Metoda ta nie przewiduje możliwości podwyższenia lub obniżenia stawek amortyzacyjnych w trakcie trwania okresu amortyzacji. Zmiana stawki w takiej sytuacji spowodowałaby jednocześnie zmianę metody amortyzacji. Jeżeli budynek był już wcześniej w całości zamortyzowany, to dokonanie nowych inwestycji spowoduje konieczność dalszego naliczania odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej powiększonej o kwotę ulepszenia. Ta dodatkowa wartość będzie podstawą do dokonywania dalszych odpisów amortyzacyjnych.

Metoda liniowa jest metodą dokonywania odpisów amortyzacyjnych z zastosowaniem stawek amortyzacyjnych określonych w wykazie stawek amortyzacyjnych, które mogą być w okolicznościach wskazanych w przepisie podwyższane lub obniżane. Metoda indywidualna jest metodą dokonywania odpisów amortyzacyjnych z zastosowaniem stawek ustalonych indywidualnie w granicach określonych w przepisie art. 16j ww. ustawy, co w praktyce oznacza indywidualne wyliczenie stawki z uwzględnieniem wskazanych w przepisie minimalnych okresów amortyzacji. Dla stawek ustalonych indywidualnie ustawodawca nie przewidział możliwości ich obniżania lub podwyższania. Zasady obniżania i podwyższania stawek amortyzacyjnych zostały ustalone - art. 16 i ust. 5 ww. ustawy - wyłącznie dla stawek stosowanych w ramach metody liniowej, na co wskazuje ich usytuowanie w akcie prawnym (w ramach regulacji metody liniowej), przy braku jakichkolwiek odesłań, umożliwiających ich stosowanie (wprost lub odpowiednio) do stawek stosowanych w ramach innych metod amortyzacji. Ze względu na szczególny charakter tego przepisu, stosujący prawo są obowiązani do jego literalnego odczytania.

Nie jest dozwolone dokonywanie wykładni rozszerzającej bądź stosowanie analogii. Wyboru jednej z metod amortyzowania podatnicy dokonują dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzowania. Konsekwencją wyboru metody jest wybór stawki właściwej dla tej metody lub możliwej do wybrania w ramach tej metody. Dokonanie wyboru metody amortyzacji przed rozpoczęciem dokonywania odpisów oznacza określenie zarówno terminu i okresu amortyzacji, jak też stawki amortyzacji. Wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego.

Oznacza to, że wskazane wyżej elementy objęte wyborem, ściśle związane z wybraną przez podatnika metodą amortyzacji, nie mogą ulec zmianie, aż do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie "pełne zamortyzowanie danego środka trwałego" to takie, od którego nie można dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Zatem w sytuacji gdy skarżąca ponosiła nakłady inwestycyjne ulepszając środek trwały, to dalej go amortyzuje. Oznacza to, że nie mamy do czynienia wówczas z "całkowicie zamortyzowanym budynkiem".