Pięć najciekawszych polskich kościołów. Na czele rankingu Tychy

Jeden z autorów albumu "Architektura VII dnia" Kuba Snopek w rozmowie z magazynem Dezeen wskazał pięć najbardziej ciekawych przykładów polskich kościołów wybudowanych w XX wieku. Według architekta najbardziej interesującym kościołem w Polsce jest świątynia zbudowana w Tychach.

Architektura VII dnia - wybór pięciu najciekawszych kościołów w Polsce

W latach 1945-1989 w Polsce wybudowanych zostało 3000 bardzo różnych pod względem stylistycznym kościołów.  Po II wojnie światowej Polska była pod świeckimi, socjalistycznymi rządami, które dalekie były od współpracy z Watykanem. W porównaniu do innych socjalistycznych krajów Polska nie przestała jednak być w głównej mierze katolickim krajem. To doprowadziło do powstania wielu unikalnych kościołów.

 

- Moim zdaniem architektura dnia siódmego (kościoły katolickie zbudowane w socjalistycznej Polsce) są najbardziej oryginalnym polskim wkładem w światową architekturę XX wieku - powiedział w rozmowie z Dezeen Kuba Snopek. Według architekta na taki wygląd kościołów duży wpływ miała geopolityka: ponieważ budowa obiektów sakralnych nie była wspierana przez rząd, konieczne było zbieranie środków na budowę od wiernych. Kościoły finansowane i projektowane były lokalnie i z tanich materiałów, a ponadto bardzo często powstawały przy zaangażowaniu wiernych, którzy pomagali przy budowie kościołów w dzień wolny, jakim jest niedziela.

 

Dodatkowo w tym czasie architekci otrzymali większą dowolność w projektowaniu Kościołów. Sobór Watykański II zreformował nie tylko liturgię, ale też kazał skupić się na funkcjonalności wnętrza, gdzie głównym punktem skupiających wzrok wiernych miał być ołtarz. Sobór nie wprowadzał ograniczeń co do wyglądu kościołów, jedynym warunkiem miał być "zapraszający" charakter świątyni. Rekomendowano jednak szlachetną prostotę w dekoracji. Nowe przepisy sprawiły, że architekci zaczęli eksperymentować z planami kościołów.

Parafia Ducha Świętego
Dla Kuby Snopka jednym z najciekawszych polskich kościołów jest Parafia Ducha Świętego z 1982 roku znajdująca się w Tychach. Jego architektem jest Stanisław Niemczyk, który ułożył taki plan świątyni, że ołtarz bezsprzecznie jest jego najważniejszym punktem. Wnętrze świątyni wygląda na ciepłe i lekkie. - Całość uzupełniona jest obrazami Jerzego Nowosielskiego, który inspirował się estetyką ikon prawosławnych. Razem stworzyli wyjątkową atmosferę sakralną - dodał architekt.
Sanktuarium Miłosierdzia Bożego
Kolejne jest Sanktuarium Miłosierdzia Bożego zbudowane w 1989 roku w Kaliszu według projektu Jerzego Kuźmienko i Aleksandra Fajansa. - Kościół ten nie zostałby zbudowany, gdyby nie współpraca z matematykami. Geometria tegu budynku oparta jest na paraboloidach hiperbolicznych - kształtach, które są trudne do obliczenia i wykonania. Naukowcy określili jak uzyskać pożądany kształt, a parafianie wykorzystując konstrukcje drewniane zrealizowali ten projekt - argumentował swój wybór Kuba Snopek.  

Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Pokoju
Wyróżniony został także Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Pokoju z 1994 roku. Zbudowany we Wrocławiu na podstawie projektu Wojciecha Jarząbka, Jana Matkowskiego i Wacława Hryniewicza. - Uwielbiam ten przykład, ponieważ architektura wyraża współpracę międzypokoleniową. W tym czasie architekci byli bardzo młodzi, mieli około 30 lat. Na budowie spotkali starszych, doświadczonych mistrzów murarstwa. Zaowocowało to oryginalną, postmodernistyczną bryłą inspirowaną Japonią, uzupełnioną niesamowitym układem cegieł i kamieni - podsumował autor albumu "Architektura dnia VII".
Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego
Przedostatni jest Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego z 1989 roku znajdujący się w Warszawie. Jego autorami są Piotr Wicha, Zbigniew Badowski i Marek Budzyński. Świątynia ta jest przykładem postmodernistycznej architektury. "Na pierwszy rzut oka jego architektura wydaje się pozbawiona logiki, ale po dłuższym badaniu zaczyna mieć sens. Na przykład główna nawa jest otoczona dwoma rzędami kolumn, które niczego nie wspierają - ich podstawy zostały wycięte, tak że lewitują nad ziemią. Ma to naprawdę sens: jedno z głównych wymagań Drugiego Soboru Watykańskiego jest dobra widoczność we wnętrzu".

Kościół Podwyższenia Krzyża Św. i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych
Ostatnim przykładem jest katowicki Kościół Podwyższenia Krzyża Św. i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych. Wybudowany w 1993 roku na podstawie planów Henryka Buszko i Aleksandra Franta. Świątynia bardzo odróżnia się od otaczającego osiedla mieszkalnego, chociaż wybudowana została przez tych samych architektów i w podobnym czasie. Kościół ten pokazuje, jak bardzo duży wpływ miała geopolityka na architekturę sakralną tego czasu. Brak dofinansowania skutkował tym, że parafianie budowali kościoły z najprostszych i dostępnych materiałów.