W czynszówkach zakładowych panuje spory mętlik. Niektóre przedsiębiorstwa wyprzedają mieszkania według ustawy o zasadach zbywania mieszkań będących własnością: przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek prawa handlowego powstałych z udziałem skarbu państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością skarbu państwa. Inne mają własne przepisy, które rządzą prywatyzacją.
Ogólne zasady wykupu są takie, że od ceny rynkowej mieszkania określonej przez rzeczoznawcę majątkowego zakład musi odliczyć lokatorowi:
6 proc. za każdy rok jego pracy w przedsiębiorstwie (lub jego poprzednika prawnego);
3 proc. za każdy rok najmu.
Te procenty są sumowane. Jednak łączna obniżka nie może przekraczać 95 proc. wartości mieszkania.
Maksymalną bonifikatę mają ustawowo zagwarantowaną osoby uprawnione do niej, będące emerytami, rencistami oraz wdowami (lub wdowcami) po zmarłym pracowniku.
Uwaga! Nie wszyscy lokatorzy budynków zakładowych mogą skorzystać z dobrodziejstw tej ustawy. Jest ona wyraźnie adresowana m.in. do tych pracowników przedsiębiorstw lub byłych pracowników (w tym emerytów i rencistów), którzy zajmują mieszkania na podstawie umowy najmu na czas nieoznaczony lub administracyjnej decyzji o przydziale.
Lokatorzy, którzy nigdy nie byli pracownikami zakładu, nie mają prawa do bonifikaty. Przyznanie najemcom "spoza zakładu" maksymalnie 50-proc. bonifikaty (na podstawie rozporządzenia rządu do ustawy o gospodarce nieruchomościami) to jedynie dobra wola, a nie ustawowy obowiązek zakładu.
Zasoby kolejowe i inne
Kilka tysięcy mieszkań mają jeszcze do sprzedania Lasy Państwowe, niemało należy też do PKP. Niemal wszystkie idą w prywatne ręce z maksymalnym, 95-proc. upustem. Bonifikatą objęty jest także grunt.
Jak się starać o wykup?
Lasy Państwowe - wniosek o wykup składasz w nadleśnictwie. Gdy wycena rzeczoznawcy jest gotowa, możesz stawać do aktu notarialnego. Od wyceny nie można się odwołać - albo kupujesz mieszkanie na ustalonych zasadach, albo wcale.
PKP - sprzedaż mieszkań reguluje ustawa o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego PKP. Na podjęcie decyzji o wykupie masz pół roku. Gdy się rozmyślisz, kolej zastrzega sobie prawo nieodpłatnego przekazania niesprzedanych budynków lub pojedynczych mieszkań gminie. Co innego, gdy zdecydujesz się na kupno. Wysyłasz zaświadczenie o długości stażu pracy i najmu. Jeśli masz gotówkę na wykup, dostaniesz dodatkowy bonus - 25 proc. zniżki liczonej od ceny do zapłaty.
Telekomunikacja Polska - należy do niej prawie 1,2 tys. mieszkań. Do końca 2007 r. TP SA chce sprzedać prawie tysiąc lokali. Za ile?
Zgodnie z uchwałą zarządu firmy najemcy mogą liczyć maksymalnie na 70-proc. upust od ceny rynkowej. Gdy nie mają na wykup, mogą pożyczyć z Centralnego Funduszu Mieszkaniowego (maksymalnie 25 proc. ceny do zapłaty; pożyczka może być umorzona).
